Rząd zmienia zasady organizowania i nadzorowania wypoczynku dzieci i młodzieży

Redakcja portalu, 07 Lipiec 15 Dodaj komentarz Wyślij Drukuj

Rada Ministrów przyjęła dziś projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym, przedłożony przez ministra edukacji narodowej. Przedmiotem projektu noweli są zmiany w zasadach organizowania i nadzorowania wypoczynku dzieci i młodzieży oraz kursów na kierowników i wychowawców tego wypoczynku.

Obecnie kwestie te określono w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania (przepis dotyczący spełnienia warunku o niekaralności kierownika i wychowawcy wypoczynku zawarty jest w ustawie o systemie oświaty). Po zmianie rozporządzenia zaczęła funkcjonować ogólnodostępna, elektroniczna baza wypoczynku, która zawiera podstawowe informacje o zgłoszonym do kuratora oświaty wypoczynku, np. potwierdzenie kuratora o prawidłowo zaplanowanym wypoczynku, dane organizatora, liczbę uczestników oraz termin i lokalizację wypoczynku.

Od momentu wprowadzenia tych zmian do kuratorów i MEN zaczęły napływać informacje o elementach utrudniających prawidłową organizację wypoczynku i nadzór nad nim oraz wnioski dotyczące usprawnienia bazy wypoczynku. Proces rozwiązywania zgłoszonych problemów rozpoczął się od przeprowadzonej w styczniu 2015 r. zmiany rozporządzenia (dotyczyła ona sposobu organizacji kursów na kierownika i wychowawcę wypoczynku). Kolejny krok to nowelizacja przepisów ustawowych. 

Celem proponowanych zmian jest zwiększenie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży podczas wypoczynku, wzmocnienie nadzoru nad nim, zapewnienie odpowiedniej opieki wychowawczej jego uczestnikom oraz dostęp do szerszego zakresu informacji dla użytkowników elektronicznej bazy wypoczynku, w szczególności rodziców.

Najważniejsze proponowane zmiany

Przede wszystkim zdefiniowano wypoczynek. Według znowelizowanej ustawy to wypoczynek organizowany dla dzieci i młodzieży w celach rekreacyjnych lub regeneracji sił fizycznych i psychicznych, połączony ze szkoleniem lub pogłębianiem wiedzy, rozwijaniem zainteresowań, uzdolnień lub kompetencji społecznych, trwający nieprzerwanie co najmniej 2 dni. Chodzi o wypoczynek w czasie ferii letnich i zimowych oraz wiosennej i zimowej przerwy świątecznej, w kraju lub za granicą, w szczególności w formie kolonii, półkolonii, zimowiska, obozu i biwaku. W rezultacie poszerzono uprawnienia kuratora oświaty do sprawowania nadzoru nad wypoczynkiem, nie tylko w czasie ferii zimowych i letnich, ale także zimowej i wiosennej przerwy świątecznej.

Wskazano, że pierwszeństwo w korzystaniu z wypoczynku finansowanego ze środków posiadanych przez wojewodę będą miały dzieci: objęte pieczą zastępczą; żyjące w trudnych warunkach materialnych (w tym z rodzin wielodzietnych i samotnie wychowywane); z zaburzeniami somatycznymi potwierdzonymi zaświadczeniem lekarskim i zamieszkujące w środowisku ekologicznie zagrożonym. W stosunku do obowiązujących regulacji nową grupą uprawnionych –  z pierwszeństwem do korzystania z wypoczynku finansowanego przez wojewodę – są dzieci żyjące w trudnych warunkach materialnych, w tym wychowywane przez jednego rodzica.

W projekcie noweli wskazano, że organizatorami wypoczynku dla dzieci i młodzieży mogą być: szkoły i placówki; przedsiębiorcy wpisani do rejestru organizatorów turystyki i pośredników turystycznych; osoby fizyczne i prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (inne niż ww.), organizujące wypoczynek w celu niezarobkowym albo zarobkowym (jeżeli taki wypoczynek nie jest imprezą turystyczną).

Zgodnie z projektem noweli ustawy, organizator musi zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki wypoczynku, odpowiednią kadrę, dostęp do opieki medycznej, a także program wypoczynku i zajęcia dostosowane do wieku, zainteresowań i potrzeb uczestników, ich stanu zdrowia, sprawności fizycznej i umiejętności. Jego zadaniem jest również zapewnienie przestrzegania zasad higieny żywienia, a także bezpiecznego korzystania z obszarów wodnych oraz przebywania w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich.

W projekcie noweli ustawy określono także tryb zgłaszania wypoczynku przez jego organizatorów oraz elementy, jakie musi zawierać zgłoszenie wypoczynku.

Zamiar zorganizowania wypoczynku trzeba będzie zgłaszać kuratorowi oświaty, który – w ramach zmniejszenia obciążeń administracyjnych – nie będzie już wydawał organizatorowi zaświadczenia o zaakceptowaniu zgłoszenia wypoczynku. Potwierdzeniem akceptacji będzie umieszczenie zgłoszenia w bazie wypoczynku. Jednocześnie z obowiązku zgłoszenia wypoczynku kuratorowi oświaty i umieszczenia go w bazie wypoczynku – mają być zwolnione szkoły i placówki organizujące wypoczynek trwający do 3 dni. Dyrektor szkoły lub placówki, o zamiarze zorganizowania takiego wypoczynku, będzie powiadamiał swój organ prowadzący i organ sprawujący nadzór pedagogiczny – w formie karty wypoczynku. Dla szkół i placówek oznacza to wypełnianie mniejszej liczby dokumentów niezbędnych do organizacji wypoczynku, przy zachowaniu zasad bezpieczeństwa jego uczestników.

Określono też zakres danych zawartych w zgłoszeniu wypoczynku, umieszczonym w bazie wypoczynku, które muszą być udostępnione służbom nadzorującym: państwowemu inspektorowi sanitarnemu, komendantowi powiatowemu (miejskiemu) Państwowej Straży Pożarnej oraz kuratorowi oświaty. Poszerzono zakres danych przekazywanych tym podmiotom o dane osobowe i teleadresowe osób fizycznych organizujących wypoczynek.

Minister edukacji narodowej na dotychczasowych zasadach będzie prowadził – za pomocą systemu teleinformatycznego – bazę wypoczynku. Natomiast wprowadzono obowiązek przechowywania danych zawartych w bazie wypoczynku oraz dokumentacji dotyczącej zgłoszenia wypoczynku przez: ministra edukacji narodowej, kuratorów oświaty oraz służby nadzorujące: państwowego inspektora sanitarnego i komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej. Podmioty te będą zobowiązane do przechowywania danych i dokumentów przez 5 lat od dnia usunięcia zgłoszenia z bazy wypoczynku. Obowiązek, przechowywania przez ten sam okres dokumentacji dotyczącej zgłoszenia wypoczynku, obejmie także jego organizatorów. Jednocześnie szkoła lub placówka ma przechowywać kartę wypoczynku (trwającego do 3 dni) przez 5 lat od dnia jego zakończenia.

Przewidziano obowiązek niezwłocznego zawiadamiania kuratora oświaty o zmianach w zgłoszeniu wypoczynku. Może to dotyczyć np. zmiany osoby pełniącej funkcję wychowawcy lub liczby uczestników.

Określono sposób sprawowania nadzoru przez kuratora oświaty nad wypoczynkiem organizowanym w kraju. Kurator oświaty, właściwy ze względu na miejsce lokalizacji wypoczynku, ma zbierać i analizować informacje o stanie i warunkach realizacji wypoczynku na obszarze województwa. Może także, w zależności od potrzeb, kontrolować wypoczynek w miejscu jego odbywania, żądać wglądu do dokumentacji w miejscu wypoczynku lub po jego zakończeniu, występować do organizatora wypoczynku o informacje związane z jego organizacją i przebiegiem. Nadzór nad wypoczynkiem organizowanym za granicą ma sprawować kurator oświaty właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania organizatora.

Przedstawiono także szczegółowo zasady przeprowadzania kontroli u organizatora wypoczynku. Określono zasady postępowania gdy wypoczynek jest prowadzony niezgodnie z prawem lub danymi zawartymi w zgłoszeniu. Np. w przypadku wykazania nieprawidłowości w trakcie wypoczynku, które mogą zagrażać życiu lub zdrowiu dzieci i młodzieży, kurator oświaty będzie mógł zarządzić jego zakończenie i nakazać powrót wszystkich uczestników do domu.

Wskazano wymagania wobec osób, które mogą pełnić funkcję kierownika lub wychowawcy wypoczynku. Będą je mogły pełnić osoby: niekarane, pełnoletnie, z co najmniej średnim wykształceniem, z ukończonym kursem. W przypadku kierownika wypoczynku konieczny będzie jeszcze trzyletni staż  pracy dydaktyczno-wychowawczej lub opiekuńczo-wychowawczej uzyskany w ciągu ostatnich 15 lat. Wskazano jednak pewne wyjątki od tych wymogów. Np. instruktorzy harcerscy w stopniu co najmniej przewodnika będą zwolnieni z obowiązku odbycia kursu na wychowawcę wypoczynku, zaś instruktorzy pełniący funkcję kierownika lub wychowawcy wypoczynku w formach organizowanych przez organizacje harcerskie będą zwolnieni z obowiązku posiadania wykształcenia co najmniej średniego.

Rozszerzono katalog podmiotów, które mogą prowadzić kursy na kierownika wypoczynku i wychowawcę wypoczynku – bez zgody kuratora oświaty. Obok dotychczasowych publicznych i niepublicznych placówek doskonalenia nauczycieli –  będą to publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego oraz ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego. Natomiast osoby prawne i fizyczne oraz instytucje rynku pracy, prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową, będą mogły – jak obecnie – organizować ww. kursy za zgodą i pod nadzorem kuratora. Określono też obowiązki organizatora kursu na kierownika i wychowawcę wypoczynku (np. kurs ma się kończyć egzaminem sprawdzającym wiedzę i umiejętności). Przedstawiono zasady nadzoru nad prowadzeniem kursów, w tym przeprowadzania ich kontroli.

Przewidziano karę grzywny dla organizatora wypoczynku, który zorganizował taki wypoczynek, mimo braku zgłoszenia go w bazie wypoczynku oraz za niepoinformowanie kuratora oświaty o zmianach w zgłoszeniu.

Przewidziano przepisy przejściowe. Zasadniczo nowe regulacje mają wejść w życie 1 kwietnia 2016 r., z wyjątkiem dwóch, dla których określono inne terminy obowiązywania. Jeden z przepisów ma obowiązywać od 1 marca 2016 r. (chodzi o zapis, że zamiar zorganizowania wypoczynku w okresie ferii letnich w roku szkolnym 2015/2016 organizator wypoczynku ma zgłaszać kuratorowi oświaty od 1 maja 2016 r.).


źródło: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów